بررسی انتقادی گسترش های ایرانی رده بندی دهدهی دیویی برپایه ویراست ۲۲

هدف: بررسی انتقادی گسترش­های ایرانی رده­بندی دهدهی دیویی در سه بخش تقسیمات فرعی استاندارد، فرانما، و نمایه نسبی بود. روش/ رویکرد پژوهش: اسنادی- مقایسه­ای  از نوع توسعه­ای یافته­ها: علی­رغم ادعای گسترش ادبیات ایرانی مبنی بر روزآمدی آن مطابق با ویراست 21 رده­بندی دیویی، در جدول تقسیمات فرعی استاندارد این گسترش، 30/80 درصد از شماره­ها همراه با عبارت­های مقابل آنها نسبت به ویراست 21 رده­بندی دیویی دچار تغییرات کلی شده است. در قسمت فرانماها اصول کلی همانند ویرایش هجدم دیویی است، درصورتی که در ویراست 22 این ساختار بسیار تفاوت کرده است. گسترش اسلام نیز نشان­دهنده اختلاف بین ساختار و شماره­های ارائه شده در این گسترش برای حوزه موضوعی اسلام و ساختار و شماره­های موجود در رده­بندی دیویی در ویراست کنونی یعنی ویراست 22، برای این حوزه است. ویراست سوم گسترش تاریخ ایران نیز به ادعای مقدمه آن، با دیویی 21 مقابله و هرجا لازم بوده، اصلاح شده است. 47/89 درصد از شماره­ها در گسترش تاریخ نسبت به ویراست 20، و 38/88 درصد از شماره­ها در گسترش تاریخ نسبت به ویراست 21 رده­بندی دیویی به طورکلی تغییر یافته اند. آخرین ویراست گسترش زبان­های ایرانی یعنی ویراست دوم مطابق با ویراست 19 رده­بندی دیویی است. یافته های آماری از بررسی­ جدول تقسیمات فرعی استاندارد نشان می­دهد که 86/27 درصد از شماره­ها در گسترش­ زبان­های ایرانی نسبت به ویراست 19 رده­بندی دیویی دچار تغییر کلی شده اند. بررسی فرانماهای گسترش­های ادبیات، تاریخ، و زبان­های ایرانی و مقایسه آنها با طرح اصلی رده­بندی دیویی در رده­های800، 900، و 400 و مقایسه آنها با ساختار فرانما در گسترش­های ادبیات، تاریخ و زبان­های ایرانی حاکی از محدودیت شماره­سازی از طریق گسترش­های ادبیات، تاریخ، و زبان­های ایرانی است.   نتیجه­گیری: گسترش­های ایرانی رده­بندی دیویی به روزآمدسازی مطابق با رویکرد جهانی به کارگرفته شده در متن اصلی رده­بندی دیویی نیاز دارند. با به کارگیری پیشنهادات این پژوهش می­توان گسترش­های ایرانی را (برپایه متن اصلی در رده­بندی دهدهی دیویی در هر یک از حوزه­ها) در یک مجلد ادغام کرد. پیشنهادهایی برای تغییر ساختار فرانماهای این گسترش­ها و درنتیجه بهبود وضعیت شماره­سازی از طریق آنها، ارائه شده است